- Konu Başlıkları
- Ergenlerde Davranış Bozuklukları Nelerdir? Uzman Görüşüyle Çözüm Önerileri
- Soru: Gamze Hanım, öncelikle şunu sormak istiyorum: Ergenlerde davranış değişiklikleri normal kabul edilir ama hangi noktada “bu artık bir ergenlerde davranış bozukluğu” diyebiliriz?
- Soru: Biz sizi Ünlü Psikolog Gamze Toprak olarak tanıyoruz. Peki siz kendinizi nasıl tanımlarsınız?
- Soru: Ergenlerde davranış bozuklukları dediğimizde tam olarak hangi tür davranışlardan bahsediyoruz?
- Soru: Ergenlerde davranış bozukluğu tedavisi mümkün mü? Aileler nasıl bir yol izlemeli?
- Soru: Son olarak, ergenlerde davranış bozukluklarını engellemek adına ailelere ne önerirsiniz?
- Ergenlerde Davranış Bozukluklarının Çözülebilir Olduğunu Unutmayın!
Ergenlerde Davranış Bozuklukları Nelerdir? Uzman Görüşüyle Çözüm Önerileri
Ergenlik dönemi, bireyin kimlik arayışına girdiği, duygusal dalgalanmalar yaşadığı ve bazen çevresiyle çatışmalar yaşayabildiği kritik bir evredir. Ancak bazı durumlarda bu çatışmalar, normal ergenlik sürecinin ötesine geçerek ciddi davranış bozuklukları haline gelebilir. Peki, hangi noktada bir davranış bozukluk olarak değerlendirilmelidir? Aileler ne zaman ve nasıl müdahale etmeli? Ergenlerde davranış bozukluğu tedavisi mümkün mü? Tüm bu soruların yanıtlarını psikolog Gamze Toprak röportaj çerçevesinde ele aldık. En iyi ünlü psikologlar arasında yer alan psikolog Gamze Toprak, alanındaki deneyimlerini ve psikolog tavsiyeleri doğrultusunda en etkili çözüm önerilerini paylaştı.
Soru: Gamze Hanım, öncelikle şunu sormak istiyorum: Ergenlerde davranış değişiklikleri normal kabul edilir ama hangi noktada “bu artık bir ergenlerde davranış bozukluğu” diyebiliriz?
Psikolog Gamze Toprak: Güzel bir noktaya değindiniz. Ergenlik doğası gereği zaten inişli çıkışlı bir süreçtir. Bu yüzden aileler bazen neyin normal, neyin problem olduğunu ayırt etmekte zorlanıyor. Bir ergenin ruh hali değişken olabilir, bazı kurallara itiraz edebilir, zaman zaman asi davranışlar sergileyebilir. Bunlar ergenliğin bir parçasıdır. Ama eğer bu davranışlar uzun süreli hale geliyorsa, günlük hayatını, okul başarısını, aile ve arkadaş ilişkilerini olumsuz etkilemeye başlıyorsa, o zaman bir psikolog yorumları doğrultusunda değerlendirilmesi gereken bir davranış bozukluğu söz konusu olabilir.
Örneğin, ergen sürekli yalan söylüyorsa, agresifleşiyorsa, otorite figürleriyle sürekli çatışma hâlindeyse, okuldan kaçıyorsa veya evden uzaklaşmak istiyorsa bu durum ciddiye alınmalıdır. En iyi psikolog önerileri, bu tür durumların erken teşhis edilmesinin önemini vurgulamaktadır. Eğer aileler çocuklarının öfkesini kontrol edemediğini, sürekli agresifleştiğini veya başkalarına zarar verdiğini gözlemliyorsa, mutlaka bir uzmana başvurmalıdır.
Soru: Biz sizi Ünlü Psikolog Gamze Toprak olarak tanıyoruz. Peki siz kendinizi nasıl tanımlarsınız?
Psikolog Gamze Toprak: Ben Psikolog Gamze Toprak. Aile terapisi, çocuk ve ergen terapisi, ilişki ve çift terapisi ile bireysel terapi alanlarında çalışıyorum. Altınbaş Üniversitesi Psikoloji bölümünden mezun olduktan sonra, İstanbul Gelişim Üniversitesi'nde Klinik Psikoloji alanında yüksek lisans eğitimime devam ediyorum. Üniversite yıllarımda ve sonrasında ergen gruplarıyla uzun süre çalıştım. Şu an en iyi psikolog önerileri arasında gösterilen bilimsel yaklaşımlarla, online ve yüz yüze terapi hizmetleri sunuyorum. Psikolog yorumları ve psikolog tavsiyeleri, danışanlarıma sunduğum rehberlik sürecinde önemli bir yer tutuyor.
Soru: Ergenlerde davranış bozuklukları dediğimizde tam olarak hangi tür davranışlardan bahsediyoruz?
Psikolog Gamze Toprak: Ünlü psikologlar tarafından yapılan araştırmalara göre, ergenlerde en sık rastlanan davranış bozuklukları şunlardır:
- Karşıt Gelme-Bozukluğu (KGB): Sürekli kurallara karşı gelme, otoriteyle inatlaşma ve özellikle ebeveynlere karşı aşırı tepki gösterme.
- Dürtü Kontrol Bozuklukları: Öfke patlamaları, aniden şiddete başvurma, eşyaları kırma gibi kontrolsüz davranışlar.
- Antisosyal Davranışlar: Yalan söyleme, okuldan kaçma, hırsızlık yapma, zarar verici hareketlerde bulunma.
- Duygusal İniş-Çıkışlar: Sık sık değişen ruh halleriyle birlikte gelen içe kapanıklık veya ani öfke nöbetleri.
Her ergenin bir dönem kuralları sorguladığını, sınırları zorladığını biliyoruz. Ancak bu sınırları aşan, sürekli tekrarlayan ve ergenin sosyal hayatına zarar veren davranışlar söz konusu olduğunda en iyi psikolog tavsiyeleri, bir uzmandan destek alınmasını önermektedir.
Soru: Ergenlerde davranış bozukluğu tedavisi mümkün mü? Aileler nasıl bir yol izlemeli?
Psikolog Gamze Toprak: Kesinlikle mümkün. Ancak bu süreç sadece bir terapi seansı ile düzelmez. En iyi psikologlar, ergenin çevresiyle birlikte çalışmanın önemine dikkat çeker. Psikolog tavsiyeleri, terapi sürecine aile, öğretmenler ve sosyal çevrenin de dahil olmasını önerir.
Örneğin, terapi sırasında ergenin öfke kontrolü öğrenmesi, kendini ifade etme becerilerini geliştirmesi hedeflenir. Ama eğer aile, aynı hataları yapmaya devam ederse veya okulda hâlâ dışlanıyorsa, bu terapi tek başına yeterli olmayacaktır. En iyi psikolog önerileri, terapi sürecine ebeveynlerin de aktif olarak katılmasının önemini vurgular.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi bilimsel temelli yaklaşımlar bu noktada çok işe yarar. Ayrıca aile terapisi de oldukça önemli bir yer tutar. Psikolog yorumları, bazen ebeveynlerin farkında olmadan yaptığı şeylerin, ergenin agresifleşmesine neden olabileceğini göstermektedir.
Soru: Son olarak, ergenlerde davranış bozukluklarını engellemek adına ailelere ne önerirsiniz?
Psikolog Gamze Toprak: Öncelikle şunu unutmasınlar: Ergenlerin en büyük ihtiyacı anlaşılmak ve kabul edilmek. Çoğu zaman agresifleşmelerinin ya da yalan söylemelerinin altında aslında anlaşılmadıklarını hissetmeleri yatıyor. Psikolog yorumları, ergenlerin sert cezalar veya baskıcı yaklaşımlar yerine, destekleyici ve empatik bir iletişimle yönlendirilmesi gerektiğini belirtiyor.
Ayrıca, “Ben senin annenim/babanım, ne yapacağını ben söylerim” tarzı otoriter yaklaşımlar ergenleri daha da uzaklaştırıyor. En iyi psikolog tavsiyeleri, ergenlerin süreç içinde söz sahibi olmasını ve kendilerini ifade edebilecekleri bir ortam yaratılmasını öneriyor. Eğer aileler, çocuklarının sürekli öfke patlamaları yaşadığını, sosyal ilişkilerinde ciddi sorunlar yaşadığını gözlemliyorsa, bir uzmana başvurarak profesyonel destek almalıdır.
Ergenlerde Davranış Bozukluklarının Çözülebilir Olduğunu Unutmayın!
Ergenlik dönemi, her birey için farklı geçer. Ancak bazı durumlarda bu süreç, normal sınırları aşarak davranış bozuklukları haline gelebilir. Psikolog Gamze Toprak röportaj kapsamında, bu konuda en etkili çözüm önerilerini ele aldık. Eğer bir ergen, çevresiyle ciddi uyum sorunları yaşıyor, sürekli öfke patlamaları gösteriyor veya yıkıcı davranışlar sergiliyorsa, psikolog tavsiyeleri doğrultusunda profesyonel destek almak şarttır. En iyi psikologlar, bu süreçte ailelerin bilinçli ve sabırlı bir yaklaşım sergilemesini önermektedir. Ünlü psikologlar tarafından önerilen tekniklerle, ergenlerde davranış bozukluğu tedavisi mümkündür.
Psikolog Gamze Toprak ile gerçekleştirdiğimiz bu röportajda, ailelerin ve gençlerin bu süreci nasıl daha sağlıklı yönetebileceğini ele aldık. Ergenlik döneminde yaşanan sorunlar karşısında, çözüm odaklı bir yaklaşım benimsemek en sağlıklı yoldur.
